یکی از مهم‌ترین حق‌هایی که قانون برای طرفین قرارداد در نظر گرفته است، حق فسخ معامله و قرارداد است که دارای شرایط خاصی است.
شرایط فسخ قرارداد از جمله مواردی است که در قانون مدنی بیان شده است. گاهی به علت‌های مختلف قانون برای ما این حق را قائل می‌شود تا بعد از نوشتن قرارداد، بتوانیم به آن قرارداد و تعهدات دو طرف پایان ببخشیم و آن را بی‌اعتبار کنیم. همراه کوبهمگ باشید.
فسخ قرارداد
فسخ کردن قرارداد به معنی پایان‌دادن اختیاری به قرارداد است. منحل‌کننده و فردی که به قرارداد پایان می‌دهد، در واقع می‌تواند هر کدام از طرفین قرارداد یا حتی شخص ثالث باشد.
اجازه فسخ کردن قرارداد از جمله موارد و بندهایی است که باید در هر قراردادی ذکر شود و شرایط فسخ قرارداد باید رعایت شود تا افراد بتوانند عقد و قرارداد خود را بر هم بزنند.
انواع اختیارات برای فسخ قرارداد
در قانون اختیارات و خیارات متعددی وجود دارد که با استناد با هر کدام از آن‌ها می‌توانیم یک قرارداد را فسخ کنیم.
- خیار مجلس: این خیار به معنی فسخ کردن قرارداد تا قبل از ترک مجلس عقد است.
- خیار غبن: خیار غبن یعنی فسخ به علت بی‌اطلاعی از قیمت واقعی معامله، یکی از طرفین قرارداد ضرر کند.
- خیار تدلیس: اگر یکی از طرفین قرارداد طرف دیگر را فریب دهد با این خیار می‌توان قرارداد را بر هم زد.
- خیار شرط: به‌موجب اختیار داده شده به طرفین که می‌توانند قرارداد را فسخ کنند.
- خیار عیب: به‌موجب بی‌اطلاعی از عیب‌وایراد موجود در مورد معامله می‌توان معامله را فسخ کرد.
- خیار حیوان: مربوط به معامله حیوانات است که طرف قرارداد و خریدار می‌تواند تا ۳ روز پس از عقد قرارداد، آن را بر هم بزند.
- خیار تأخیر ثمن: اگر خریدار پول مورد معامله را دیر پرداخت کند.
- خیار تخلف شرط: به‌موجب تخطی از شرط ذکر شده در قرارداد از جانب یکی از طرفین قرارداد.
- خیار رویت و تخلف وصف: حالتی که در آن یکی از طرفین وصف درستی از مورد معامله نکرده و مثلاً در تعریف از آن اغراق کرده و طرف دیگر با استناد به توصیفات او وارد معامله شده و بعداً متوجه حقیقت شده است.
- خیار شرکت: برهم‌زدن معامله به‌موجب بی‌اطلاعی از وجود نفر سوم به‌عنوان مالک و انجام معامله توسط طرف دیگر قرارداد بدون اطلاع مالک سوم.
- خیار تعذر تسلیم: اگر فروشنده مال خریداری شده را تسلیم خریدار نکند.
شرایط فسخ قرارداد
- دراین‌رابطه باید بدانید زمانی که بحث فسخ قرارداد مطرح می‌شود که عقد لازم باشد. عقد لازم به عقدی گفته می‌شود که طرفین بعد از انعقاد آن حق برهم‌زدن نداشته باشند مگر زمانی که طرفین بخواهند با توافق همدیگر قرارداد را بر هم بزنند یا شرایط فسخ در قرارداد ذکر شود. عقد بیع، صلح یا عقد اجاره از جمله عقودی هستند که امکان برهم‌زدن آن وجود ندارد مگر در شرایط خاص.
عقد لازم در مقابل عقد جایز مانند عقد وکالت قرار دارد. عقد جایز به عقدی می‌گویند که هر یک از طرفین هر زمانی که بخواهند می‌توانند آن را برهم بزنند؛ بنابراین از شرایط فسخ قرارداد این است که عقد لازم باشد و در عقد جایز بحث فسخ قرارداد مطرح نخواهد شد. - یکی دیگر از شرایط فسخ معامله یا قرارداد این است که زمانی یک قرارداد یا معامله قابل‌فسخ است که یا طرف قرارداد به‌موجب قانون حق فسخ قرارداد را داشته باشد یا حق فسخ در قرارداد تصریح شده باشد.
- شرایط فسخ قرارداد مثل توافق داشتن طرفین: یکی از شرایط مهمی که باید هنگام فسخ قرارداد وجود دارد آن است که طرفین باید توافق داشته باشند یا با اختیار طرفین قرارداد طی مدت ذکر شده، فسخ شود.
- از شرایط فسخ قرارداد می‌توان به حکم مستقیم قانون اشاره کرد: برای جلوگیری از واردشدن ضرر و زیان ناخواسته به طرفین قرارداد، قانون حق فسخ را در مواردی به طرفین معامله داده است. برای مثال مستأجر به‌موجب ماده ۴۷۸ و ۴۷۹ قانون مدنی می‌تواند در صورت زیان وارده به وی، قرارداد اجاره را فسخ کند.
پیشنهاد مطالعه: فسخ وکالت بلاعزل در چه شرایط امکان دارد؟
